Kopalnia Węgla Kamiennego Rozbark
50º 20' 34'' N 18º 55' 51'' E
Bytom, gmina Rozbark, województwo śląskie, Polska
Polska
Opis
Kopalnia Rozbark jest jednym z najlepszych przykładów rewitalizacji przemysłowej na terenach pogórniczych. Kopalnia węgla kamiennego Rozbark znajdowała się na Górnym Śląsku. Powstała w 1870 r. i działała do 2004 r. 31 stycznia 1923 r. w dziejach bytomskiego górnictwa wydarzyła się wielka katastrofa, w której zginęło 145 górników. W 2007 roku kopalnia Rozbark została oficjalnie wpisana do polskiego rejestru zabytków. W 2011 roku uzyskał dofinansowanie unijne częściowo pokrywające koszty rewitalizacji.
Surowce kopalniane
Węgiel kamienny
Informacje antropologiczne
W kopalnia Rozbark zyskała nowe życie po jej zamknięciu w 2004 roku. W obrębie starej infrastruktury powstał Teatr Tańca i ośrodek rekreacyjny. Kompleks budynków głównego obszaru byłej kopalni Rozbark w 2007 roku został wpisany do rejestru zabytków. W skład zespołu zabytków wchodzą: dawny budynek ratusza, kotłownia, budynek maszynowni szybu Bończyk muru oporowego i jego najbliższego otoczenia.
Informacje socjologiczne
Pierwsze próby kopania szybu w późniejszej kopalni Rozbark możliwe, że zostały podjęte przez mieszkańców 1828 r. Ostatecznie 23 czerwca 1855 r. Hugo I Henckel von Donnersmarck zgłosił do Urzędu Górniczego Wrocławia zakup pola wydobywczego Rossberg. W kopalni zastosowano kolejne modernizacje i ułatwienia wydobycia węgla. Część z nich nie przynosiła kopalni zysku, gdyż wartość węgla słabła. W 1923 miała miejsce poważna katastrofa w kopalni Rozbark, największa w historii górnictwa w Polsce, 145 górników zginęli, a setki zostało rannych. Od 1945 r. w szybie „Barbara” znajdował się obóz pracy przymusowej dla więźniów, internowanych i jeńców wojennych. Przebywało tam ponad 1200 osób. W 1949 r. obóz został zlikwidowany.
Informacje archeologiczne
Powierzchnia kopalni przed połączeniem z Kopalnią Węgla Kamiennego Łagiewniki wynosiła 7,69 km2, pola produkcyjne miały powierzchnię 5,1 km2. W 2004 roku po zamknięciu kopalnia miała około 600 metrów głębokości. Mimo dotarcia do bogatych pokładów kopalnia znalazła się w trudnej sytuacji. Kopalnia ze względu na pożar powodujący duże straty oraz niedoinwestowanie uniemożliwiała wysoko rentowną działalność wydobywczą. Obecnie wszystkie budynki znalazły swoje zastosowanie. Znajduje się tam Teatr Tańca, strefa warsztatów szkolnych, centrum rekreacji, siłownia plenerowa i teren zewnętrzny z ławkami.
Informacje z zakresu zrównoważonej turystyki
Kompleks kopalnia nie jest domem kultury, w którym zachowano ruch, lecz w formie tańca. W budynku działa teatr tańca i szkoła tańca, a przestrzeń jest aktywnie wykorzystywana przez mieszkańców.
Zrównoważony rozwój środowiska
Historia Rozbarku zmieniła się z miasta przemysłowego w sztukę kierowaną przez ludzi i kreatywność.
Ciekawostki dotyczące kreatywności
Prawdziwym powodem zamknięcia kopalni Rozbark nie były względy polityczne, ale duch „czarnego włóczęgi”, który w 1936 roku przyszedł do pracy w kopalni udając mężczyznę. Po kilku miesiącach niektórzy górnicy zauważyli, że jest kobietą i okrutnie ją zgwałcili i zabili w kopalni. Ciała nigdy nie znaleziono. Od tego czasu sprawcom przytrafiły się straszne rzeczy. Zginęli w dziwnych okolicznościach. Czasami górnicy wracali z kopalni z krzykiem na ustach i szaleństwem w oczach. Ludzie wierzą, że jej duch wciąż tam jest i nie pozwala górnikom pracować w spokoju.
